Tạ Thanh Vân.Cái tên ấy tựa như một câu thần chú, ngay khoảnh khắc ông thốt lên, bụi trong không khí như ngừng lại giữa chừng.Tên tiếng Trung này được người đàn ông Mỹ phát âm rất rõ ràng. Ông nhúng nhẹ đầu ngón tay vào nước, chậm rãi viết lên mặt bàn trà.Tạ Thanh Vân. Tạ Thanh Vân. Tạ Thanh Vân.Ba mươi năm trước, ông từng ngồi trong thư viện, viết cái tên ấy kín cả một trang giấy, giống như đang luyện chữ.Khi đó, cô ấy ngồi ngay đối diện ông, cúi đầu đọc sách.Ánh hoàng hôn trườn lên trang giấy trắng, làm mờ đi nét mực đen. Ông vừa cẩn thận che giấu, sợ cô nhìn thấy, nhưng cũng lại sợ cô không thấy."Chúng tôi quen nhau khi còn là bạn học." Ông gần như không thể chờ đợi, bắt đầu kể câu chuyện của mình, bất chấp ánh mắt kinh ngạc của Tạ Chiêu và Giang Từ.Ông đã chờ đợi một người lắng nghe suốt quá lâu.Năm ấy, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ vừa chào đón nữ thẩm phán đầu tiên—Sandra Day O'Connor. Trước đó, nhiều thẩm phán nam đã phản đối bằng cách đồng loạt xin từ chức, phản ứng dữ dội với sự gia nhập của phụ nữ vào hệ thống tư pháp tối cao.Chủ nghĩa bảo thủ phản công phong trào tự do.Định kiến giới hiện hữu ở khắp nơi.Ở các trường đại học Mỹ khi ấy, sinh viên nữ không dễ dàng gì.Tỷ lệ tuyển sinh nam giới áp đảo.Những cô gái có thể giành suất vào trường đều vượt trội hơn hẳn, thông minh hơn hẳn.Và cô ấy chính là người thông minh nhất trong số đó.*Ông gặp cô vào đầu thu.Dưới tán cây ngân hạnh vàng rực, cô đang đọc sách.Cô mặc chiếc áo len màu đỏ thẫm, kính gọng đen, mái tóc dài buông xuống, vài sợi hắt ánh kim dưới nắng.Bạn ông nói với ông: "Đó là Tạ Thanh Vân."Cô ấy nổi tiếng.Thông minh đến mức vang danh khắp trường.Cô ấy học vượt cấp lên đại học, có thể viết chính tả mà không cần nhìn, giỏi chơi bài bridge, trí nhớ phi thường, gần như không quên bất cứ điều gì.Thể lực cũng đáng kinh ngạc—đạp xe hay chơi quần vợt luôn vượt xa đám con trai.Khi tranh luận, có nam sinh cười nhạo rằng con gái vào đại học danh giá cũng chỉ để kiếm một tấm chồng tốt.Cô đã đá thẳng cậu ta xuống hồ bơi.Ông đã đọc qua những bài cô viết trên tạp chí trường.Ông rất ngưỡng mộ, muốn kết bạn từ lâu.Nhưng không hiểu sao, lúc cô đứng lên chào hỏi, ông lại hoảng hốt cúi đầu.Áo len đỏ thẫm của cô dưới ánh hoàng hôn như một ngọn lửa cháy bùng.Cháy thẳng vào tim ông.Giống như rất nhiều câu chuyện tình yêu bình thường khác, họ bắt đầu từ những cuộc trò chuyện thật lâu.Cùng nhau đọc sách, chơi cờ, đánh bài bridge, lái xe mui trần ra biển đêm trong cơn mưa bụi.Họ cười, họ hét lên trong mưa.Tạ Thanh Vân đứng trên ghế phụ, tháo dây an toàn, ngửa mặt hứng nước mưa.Đêm đen, mưa bạc, cô ngửa đầu: "Chúng ta phải chinh phục thế giới."Ngay giây phút đó, ông nhận ra mình đã yêu cô.Ông theo đuổi cô.Cô từ chối.Cô cũng bị ông thu hút.Nhưng không được."Tôi sẽ về nước."Cận kề Giáng Sinh, phố xá tĩnh lặng, tiếng nhạc vang vọng mơ hồ.Cây thông Noel trong tủ kính lấp lánh đèn màu sáng rực.Ánh trăng phủ lên hàng mi ông, tựa như một lớp sương lạnh.Ông chết lặng.Nước Mỹ là miền đất hứa, bao người tha hương tìm đến đây để tìm vàng.Nhưng cô lại đi theo hướng ngược lại.Chỉ cần cô ở lại, ông có thể cưới cô.Bước lên một tầng lớp mới.Những cơ hội nghiên cứu khoa học ưu việt nhất sẽ mở ra trước mắt cô.Cánh cổng bằng vàng chỉ cách một cái với tay.Nhưng chính tay cô đã khép lại cánh cửa ấy.Giấc mộng Mỹ không giữ được cô.Tình yêu cũng không giữ được cô.Tạ Thanh Vân có lý tưởng của mình.Cô là một nhà vật lý.Tổ quốc của cô cần cô.Cần những người như cô."Vậy thì tôi sẽ đi cùng em."Ông đã thề.Tạ Thanh Vân ra trường trước.Ông hứa, đợi đến khi ông lấy bằng tiến sĩ, ông sẽ sang Trung Quốc tìm cô."Anh không cần phải làm vậy."Cô không phải không cảm động.Một người đàn ông như ông, sẵn sàng từ bỏ cả chốn phồn hoa, theo cô đến một đất nước xa lạ, trong thời đại đó."Dù có xa đến đâu, tôi cũng sẽ tìm thấy em."Ông nắm lấy tay cô.Lần này, cô không rút ra."Em sẽ không chờ anh đâu."Cô nói vậy, nhưng khuôn mặt đỏ bừng.Tiếng hợp xướng nhà thờ vang lên.Họ chính thức thành một đôi.Ông tặng cô một chiếc đồng hồ Rolex.Cô luôn trân quý từng giây phút."Hy vọng mỗi lần em xem giờ, em sẽ nhớ đến anh."*Sau đó, cô về nước.Và ông mất liên lạc với cô.Số điện thoại cô để lại, khi ông gọi đến, đã có người khác trả lời.Ông gọi tên cô, nhưng người bên kia không hiểu.Giữa biển người mênh mông, cách xa hơn 12.000 km.Tìm cô giữa một đất nước xa lạ, sao mà dễ dàng?Nhưng ông đã thề.Dù cách bao nhiêu núi, bao nhiêu sông.Ông nhất định phải tìm được cô.Ai ngờ... lần tìm này, suýt nữa đã là nửa thế kỷ.*"Cô trông quá giống cô ấy."Ông lẩm bẩm."Tạ Thanh Vân là mẹ tôi." Tạ Chiêu khẽ nói.Người đàn ông Mỹ nhìn cô: "Vậy có lẽ cô tên là Tạ Chiêu."Nụ cười ông vừa cay đắng, vừa nhẹ nhõm."Cô ấy từng nói, dù lấy ai, con gái cô ấy cũng sẽ tên là Tạ Chiêu.""Mẹ cô là một người rất thông minh và tài giỏi." Ông dừng lại, rồi hỏi: "Cô ấy có thực hiện được lý tưởng của mình không?"Ông không hỏi vì sao cô ấy đột ngột cắt đứt liên lạc.Không hỏi vì sao cô ấy lấy người khác.Thậm chí, không hỏi bây giờ cô ấy ra sao.Bởi vì ông hiểu cô ấy.Đối với Tạ Thanh Vân, lý tưởng quan trọng hơn tất cả.Hai chữ "lý tưởng" khiến cả người Tạ Chiêu run rẩy.Giang Từ siết chặt tay cô.Người đàn ông Mỹ hiểu ra ngay.Người ông yêu đã gặp chuyện không lành.Giang Từ nắm chặt tay ông, bấm vào huyệt hổ khẩu để ngăn ông khỏi ngất đi. Ba người ôm chặt lấy nhau."Chúng ta sẽ tìm được bà ấy. Chúng ta sẽ mãi mãi tìm kiếm."*Thị trấn nhỏ ở Quebec, Canada, trời mỗi ngày một lạnh hơn, khắp nơi đã được trang hoàng đón Giáng sinh.Tìm kiếm Tạ Thanh Vân... Thực ra ngay từ khi tìm thấy manh mối về bà ở New York, Tạ Chiêu và Giang Từ đã chưa từng bỏ cuộc, nhưng lần nào cũng tay trắng trở về.

Về sau, họ mở rộng phạm vi tìm kiếm ra khắp thế giới. Nếu như Tạ Thanh Vân thật sự may mắn thoát khỏi cơn ác mộng, có lẽ bà đã cùng gia đình rời đi, đổi tên đổi họ, từ bỏ tất cả để bắt đầu một cuộc sống mới ở một nơi xa lạ.Họ đặt mọi hy vọng vào bà ngoại của Tạ Chiêu, mẹ của Tạ Thanh Vân. Nhưng những người trùng tên, cùng độ tuổi ở hải ngoại không phải ít, họ không thể nào lần lượt tìm từng người một.Bầu trời xanh băng giá, trước căn biệt thự trắng muốt, ba người lặng lẽ đứng đó. Đây là địa điểm cuối cùng trong danh sách của họ, là người cuối cùng có khả năng phù hợp với những gì họ đang tìm kiếm.Một nữ hộ lý tóc bạc khoác áo len ra tiếp đón họ. Bà nheo mắt cẩn thận xem xét thông tin họ đưa ra.

"Có vẻ đúng rồi, tên tuổi đều khớp cả." Bà nói, rồi do dự tiếp lời: "Nhưng, có lẽ các cô cậu sẽ thất vọng. Tôi không thể giúp xác nhận danh tính.""Cha mẹ của bà ấy đều đã qua đời, hiện giờ chỉ có tôi chăm sóc bà ấy, tôi hoàn toàn không biết gì về quá khứ của bà.""Không sao, chúng tôi có thể gặp bà ấy một lần không?" Giang Từ hỏi. "Chỉ cần gặp một lần, có lẽ chúng tôi sẽ nhận ra.""Bữa trưa của tôi đâu?" Một giọng nói khàn khàn vang lên từ trong nhà, nhưng ngữ điệu lại hệt như một đứa trẻ."Đây chính là vấn đề." Nữ hộ công nhíu mày. "Bà ấy là một bệnh nhân. Bà ấy đã hoàn toàn mất trí nhớ, giống như chứng Alzheimer vậy. Không chỉ không nhớ được chuyện ngày xưa, mà đến bữa sáng vừa ăn xong cũng có thể quên mất."Thấy họ không chịu bỏ cuộc nếu chưa được gặp mặt, nữ hộ lý cuối cùng cũng mở cửa mời họ vào.Bên trong căn biệt thự không quá lớn, nhưng rất ấm áp, những dải ruy băng Giáng sinh được treo khắp nơi. Lò sưởi trong phòng khách đã được đốt lên, một bà lão khoác áo len đang ngồi khom lưng trên ghế sô pha, vất vả luồn đôi chân già nua vào đôi tất, trông chẳng khác nào một đứa trẻ.Bà ấy có phải là Tạ Thanh Vân không? Người phụ nữ thiên tài, nhà vật lý trẻ tuổi tài ba, giờ đây đến cả việc tự mình đi tất cũng không làm được.Ánh mắt Tạ Chiêu lặng lẽ lướt qua khuôn mặt đầy nếp nhăn của bà, cố gắng tìm kiếm những điểm tương đồng với mình. Cô quay sang nhìn người đàn ông Mỹ tên Joe. Có lẽ, chỉ có ông ấy mới là người nhận ra mẹ cô ngay lập tức.Nhưng ông không nhìn cô. Toàn bộ sự chú ý của ông đều dồn vào người phụ nữ già nua, tiều tụy trước mặt.Hôm nay Joe khoác lên mình bộ vest chỉn chu nhất. Ông từng bước tiến đến chiếc ghế sofa, nhẹ nhàng quỳ xuống, đón lấy chiếc tất từ đôi bàn tay run rẩy của bà.

Ông cẩn thận xỏ đôi tất chân trắng muốt cho bà.

Đôi chân bà bị biến dạng nghiêm trọng, đầy những vết chai sạn và tổn thương.Nước mắt của ông lặng lẽ rơi xuống."Ông là ai?" Bà lão ngước đôi mắt đục ngầu nhìn ông, vẻ mặt đầy bất mãn.Bà trông già hơn tuổi thật rất nhiều, khuôn mặt héo hon, mái tóc khô cứng và thưa thớt.Ông vươn tay nhẹ nhàng vuốt tóc bà, những ngón tay lướt qua những sợi tóc bạc lưa thưa, tựa như ba mươi năm trước, khi mái tóc đen óng mượt của bà từng trượt qua đầu ngón tay ông."Là anh đây."Ông mỉm cười, trong đôi mắt vương đầy nước. Ông nâng khuôn mặt hao gầy của bà lên, giúp bà nhìn mình rõ hơn."Giáng sinh vui vẻ." Ông thì thầm.Gương mặt vô cảm của bà lão bỗng chốc lay động, giống như một chương trình bị lỗi đang cố gắng tự sửa chữa."Joe?" Bà run rẩy gọi tên ông, giọng nói khàn đặc vì dây thanh quản đã bị tổn thương.Ông rưng rưng gật đầu, đôi môi run rẩy.Đôi mắt bà bỗng lóe lên tia sáng vui mừng, nhưng ngay lập tức lại hóa thành hoảng hốt. Bà đưa tay sờ so.ạng cổ tay mình, rồi nắm chặt lấy tay ông."Em đã đánh mất chiếc đồng hồ."

"Món quà Giáng sinh anh tặng em... Em đã làm mất rồi."Năm 1989, một năm đầy biến động: Nhật hoàng Showa băng hà, Đông Âu rung chuyển, Bức tường Berlin sụp đổ, Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Trong đêm Giáng sinh năm đó, một đôi tình nhân bình thường nắm chặt tay nhau. Anh tặng cô một chiếc đồng hồ Rolex đắt tiền, cùng cô hứa hẹn những năm tháng dài rộng phía trước."Không sao đâu. Chúng ta sẽ mua một chiếc mới."Ông nắm chặt lấy bàn tay khô cằn của bà. Đôi bàn tay ấy đầy những vết sẹo—là vết tích của những bức tường đầy mảnh kính vỡ mà bà đã trèo qua khi trốn chạy, là những vết cắt từ con đường gập ghềnh đầy bùn đất, sỏi đá mà bà đã lê bước để thoát khỏi địa ngục.Năm đó, Tạ Thanh Vân có thể thoát ra ngoài, chủ yếu nhờ hai điều.Thứ nhất, bà học được phương ngữ địa phương.

Ở một nơi mà đạo đức và pháp luật đã biến mất, không ai có thể tin tưởng ai. Bà học cách nói chuyện như một người bản xứ, để rồi đến lúc đào tẩu, giọng điệu của bà không khác gì một phụ nữ thôn quê từng trải, có chút khờ khạo.Thứ hai, chính là tín vật định tình—chiếc đồng hồ Rolex mà người yêu đã tặng.Một cô bé tên Yến Yến trong làng đã thương cảm bà, giúp bà giấu chiếc đồng hồ, không để bọn họ cướp mất. Cuối cùng, bà dùng chiếc đồng hồ ấy để đo thời gian trên con đường trốn chạy, rồi bán nó đi lấy tiền, băng qua muôn dặm gian nan để đến được tự do."Con gái của em cũng đến nhìn em đây này." Joe nhẹ giọng nói.Tạ Chiêu chậm rãi bước tới, quỳ một chân xuống, cũng nắm lấy bàn tay khô cằn của bà.Ánh mắt bà lão trở nên mơ hồ, như thể đang cố gắng nhớ lại điều gì đó."Đây là con gái của chúng ta sao? Sao em chẳng nhớ gì cả?""Vâng, con là Tạ Chiêu."Cô không ngần ngại nói dối.

Hãy để người mẹ đáng thương này quên đi tất cả đau khổ trong quá khứ.Hãy để bà tin rằng—con gái bà là kết tinh của tình yêu giữa bà và Joe."Tạ Chiêu... Phải rồi... Đúng là như vậy."Tạ Thanh Vân mỉm cười, hai tay nắm chặt lấy tay Joe và Tạ Chiêu mỗi bên."Mẹ—" Tạ Chiêu nhào vào lòng bà, chỉ vài giây sau, Tạ Thanh Vân nhẹ nhàng gỡ tay ra. Bà nhìn họ, ánh mắt dần trở nên trống rỗng, ngây thơ như một đứa trẻ."Các người là ai? Sao lại vào nhà tôi?" Bà tức giận.Tạ Chiêu quỳ dưới đất, nức nở không thành tiếng. Giang Từ cũng quỳ xuống, ôm chặt lấy vai cô. Sau hơn ba mươi năm chịu đựng khổ đau, cuối cùng bà cũng nhận lại con gái và người yêu. Dù chỉ là năm giây, họ vẫn có năm giây hồi ức bên nhau."Tôi đã nói rồi mà, bà ấy sẽ chẳng nhớ được gì đâu." Người chăm sóc thở dài."Bà ấy có vui không?" Joe hỏi.

"Yên tâm đi, giờ bà ấy đã như một đứa trẻ, mà trẻ con thì lúc nào chẳng vui."Cánh cửa đóng lại, phía chân trời ráng chiều rực rỡ sắc hồng tím, một chiếc xe đỏ thẫm đậu yên trên con phố cổ."Tôi sẽ không quay về Mỹ nữa." Joe nói với họ. "Tôi sẽ ở lại đây."

"Cô ấy đã quen và thích nghi với nơi này, chúng ta không nên đưa cô ấy đi đâu nữa. Cô ấy không chịu nổi việc di chuyển nhiều. Tôi sẽ ở lại chăm sóc cô ấy.""Mẹ không nhớ ông..."

"Không sao cả, tôi nhớ cô ấy là được rồi." Joe mỉm cười. "Mấy đứa còn trẻ, có cuộc sống riêng của mình, cứ để hai người chúng tôi có không gian riêng."Ông đã đi lạc hơn ba mươi năm. Cuộc đời có bao nhiêu cái ba mươi năm? Giờ ông chỉ muốn ngồi bên lò sưởi cùng bà, kể lại những câu chuyện thời thanh xuân, rồi cứ thế già đi.Tạ Chiêu ngồi trong xe, sống mũi vẫn còn cay cay.

"Không sao đâu, dù bà ấy không thể đi máy bay, chúng ta vẫn có thể thường xuyên về thăm bà." Giang Từ ôm lấy cô, cả hai siết chặt vòng tay."Thật ra dạo gần đây em vẫn luôn có một suy nghĩ." Tạ Chiêu chậm rãi nói, "Em muốn dần dần giảm bớt công việc." Sau khi hoàn thành việc chuyển giao, giao Nhạc Càn lại cho Irene, rồi tiếp tục giảm bớt khối lượng công việc."Anh biết." Giang Từ lấy ra một chiếc hộp phẳng, đưa cho cô.

"Quà Giáng Sinh, anh tặng sớm cho em. Mở ra xem đi."Cô mở hộp, bên trong là hồ sơ và tài liệu.Năm 17 tuổi, Tạ Chiêu từng được nhận vào khoa Vật lý MIT, nhưng rồi cô phải từ bỏ ước mơ, chuyển hướng sang phố Wall. Giờ đây, những tài liệu quen thuộc này lại quay về tay cô."Em có thể bắt đầu lại bất cứ lúc nào, tiếp tục theo đuổi thứ mà em yêu thích." Giang Từ nói. "Việc có trở thành nhà vật lý hay không không quan trọng, quan trọng là anh muốn em theo đuổi đam mê thực sự của mình.""Liệu có muộn quá không?" Tạ Chiêu hỏi.

"Với thiên tài như em, không bao giờ là muộn." Anh cong môi cười."Đây chính là điều em yêu nhất ở anh." Cô cũng cười theo.

Anh hiểu em, ủng hộ em, chúng ta thấu hiểu lẫn nhau.Màn đêm buông xuống, nhiệt độ trong xe không thấp, nhưng tay họ vẫn siết chặt lấy nhau."Giáng Sinh vui vẻ, anh Giang Từ mà em yêu nhất." Cô đặt một nụ hôn lên má anh.

"Giáng Sinh vui vẻ, cô Tạ Chiêu mà anh yêu nhất." Anh quay đầu, đặt lên môi cô một nụ hôn sâu.Bên ngoài cửa sổ là bầu trời đêm tím sẫm, pháo hoa cam đỏ bừng soi sáng họ, soi sáng cả Joe và Thanh Vân.[HOÀN TOÀN VĂN]