Đó là một ngày hè nóng nực.

 

Chiếc xe khách bảy chỗ chở mười lăm người đi huyện.

 

Tôi và mẹ cũng ở trong số đó.

 

Tôi đi thi tuyển vào trường trung học Nam Thành, mẹ lại đi phỏng vấn ở nhà máy tre.

 

Khi tiễn tôi đến cổng trường, mẹ vỗ vai tôi, nói: "Người ta nghĩ chúng ta không làm được, chúng ta càng phải làm cho họ thấy!"

 

"Bé Bê, chúng ta không sợ!"

 

Quạt trong lớp quay liên tục, lòng bàn tay tôi đẫm mồ hôi.

 

Lời chế giễu của bà nội và câu nói của mẹ về việc không nuôi kẻ vô dụng, cứ vang mãi trong tai.

 

Tôi hít một hơi sâu, bắt đầu làm bài.

 

Mẹ.

 

Kim Bé Bê tuyệt đối không phải kẻ vô dụng!

 

Sau khi thi xong trở về làng, ngày nào cũng có bà con họ hàng giáo huấn tôi.

 

"Lên huyện học tốn nhiều tiền, con không phải thông minh nhất, sao phải lãng phí tiền đó?"

 

"Mẹ con một mình nuôi con vất vả, học xong cấp hai ở thị trấn, đi làm nuôi mẹ mới là đạo lý!"

 

"Đúng, bảo mẹ con lấy chồng, sinh con trai sau này có người phụng dưỡng."

 

Bà nội dùng tăm tre xỉa răng, mỉa mai: "Mẹ con ngày nào cũng đọc sách mà chẳng thấy được tích sự gì, nhà máy tre cũng không nhận bà ấy."

 

"Cả đời là số phận chân lấm tay bùn, còn mơ làm người thành phố như Thanh Sơn, mơ giữa ban ngày!"

 

Tôi tức giận.

 

"Liên quan gì đến các người, tôi đâu ăn cơm nhà các người!"

 

Các bà cô liền xông vào chỉ trích tôi vô lễ dám cãi lại, đúng lúc đó, mẹ mang theo cái cuốc xuất hiện.

 

Mẹ trừng mắt lên, rồi mắng luôn: "Các người vừa ăn phân xong phải không mà miệng hôi thế?"

 

"Việc các người muốn c.h.ế.t dí ở cái làng này là chuyện của các người."

 

"Tôi sẽ dẫn Bé Bê đi huyện, đi thành phố, sau này còn muốn cùng nó du lịch khắp thế giới."

 

"Một đám ếch ngồi đáy giếng, suốt ngày kêu ộp ộp, còn cười người khác quá cố gắng, trước hết tự soi gương đi đã."



 

Mẹ chỉ vào bà nội: "Bà có dám nói rằng Vương Thanh Sơn là người thành phố không? Ông ta chỉ là thằng rể ở rể thôi."

 

"Sau này nếu sinh con trai thì cũng không được mang họ Vương đâu!"

 

Lời này đánh đúng chỗ yếu của bà, khiến bà tức giận đến mức giậm chân: "Đồ đàn bà hôi thối, dám mắng chúng tao, cả đời mày cũng chỉ như chúng tao, ở lại làng này thôi."

 

"Bé Bê ngu ngốc thế không thể nào thi đỗ trường trung học huyện, mày tiểu học chưa tốt nghiệp càng không thể nào vào được nhà máy ở thành phố!"

 

Bà vừa dứt lời, từ xa trên ngọn đồi, bà Triệu hét lên: "Ngọc Phân, trường trung học Nam Thành và nhà máy tre ở huyện vừa gọi điện đến đấy."

 

"Mau đến nghe máy đi!"

 

14

 

Tôi và mẹ cắm đầu chạy nhanh.

 

Một đám phụ nữ cũng bước nhanh theo để xem.

 

Thời đó dùng điện thoại bàn không quen áp tai nghe, thường bật loa ngoài.

 

Mẹ gọi lại trường trung học Nam Thành trước, bên kia nhanh chóng bắt máy: "Chúc mừng, Kim Bé Bê đã đỗ, các bạn có thể đến nhận giấy báo nhập học và chuẩn bị học phí..."

 

Mẹ siết c.h.ặ.t t.a.y tôi.

 

Đau đến mức tôi phải kêu lên.

 

Mắt mẹ đã đỏ hoe: "Xem ra không phải là mơ!"

 

Bà nội lật mắt: "Đúng là trúng số chó thật, nhưng thi đỗ thì sao, học phí trường Nam Thành cao thế, các người trả nổi không?"

 

Mẹ lau khóe mắt, rồi gọi điện đến nhà máy tre.

 

Bên kia nói: "Chúng tôi vừa có người nghỉ việc, cô đến làm đi."

 

"Lương tháng 480, bao ăn ở."

 

Lúc đó, một thợ xây làm cả ngày dưới nắng cũng chỉ được 18 đồng.

 

Hơn nữa, trả lương chậm và không phải ngày nào cũng có việc.

 

Cả nhà im lặng.

 

Bà Triệu là người đầu tiên lên tiếng, cười nói với mẹ: "Ngọc Phân, đây là chuyện vui, tối nay phải g.i.ế.c gà làm tiệc chứ!"

 

Các bà cô xôn xao.

 

"Bao ăn ở, vậy là 480 đồng là lương ròng?"



 

"Đi làm ở Quảng Đông cũng chỉ kiếm được năm sáu trăm, mà chi phí cao."

 

"Ngọc Phân tiểu học chưa tốt nghiệp mà còn được nhận, con gái nhà tôi học hết trung học chắc chắn cũng được."

 

...

 

Mọi người thay đổi thái độ.

 

Ai cũng đến khen mẹ, hỏi mẹ có thể giới thiệu con gái, con dâu, cháu gái của họ vào nhà máy không.

 

Bà Triệu cười nhạo: "Ngọc Phân còn chưa ngồi ấm chỗ đã có tài thế sao?"

 

"Người nhà các cô muốn vào làm, thì trước tiên phải học giỏi như Ngọc Phân đã."

 

Mặt mọi người xấu hổ.

 

Bà nội nghiến răng: "Sao một đứa tiểu học chưa tốt nghiệp như nó lại vào được nhà máy, chắc là ngủ với lãnh đạo rồi?"

 

15

 

Mẹ nổi giận: "Tôi chỉ ngủ với tổ tiên mười tám đời nhà bà."

 

"Tôi vào nhà máy bằng thực lực, sau này cũng kiếm tiền bằng thực lực, nếu bà còn nói bậy, tôi xé nát miệng bà ngay."

 

Mẹ định lao vào, mọi người vội kéo ra.

 

Bà nội lủi thủi bỏ đi, trước khi đi còn nói mạnh: "Đừng lên huyện tìm Thanh Sơn, nó không ưa một công nhân dây chuyền đâu."

 

Mẹ đáp lại ngay: "Tôi cũng không ưa một thằng rể ở rể đâu."

 

Bà nội tức đến mức suýt nghẹn.

 

Mẹ vừa sắp xếp công việc nhà cửa, gà vịt ruộng đồng, vừa nói về kế hoạch.

 

"Con vào thành phố học bổ túc với mẹ, con vốn không thông minh, nếu không chăm chỉ sẽ không theo kịp."

 

"Con ở đâu, học thêm tốn nhiều tiền lắm mẹ?"

 

"Con không phải lo, mấy năm nay mẹ tằn tiện, tiết kiệm tiền là để dùng vào lúc này."

 

"Con chỉ cần học tốt, tiền này không phí."

 

Thời đó, nhiều cô gái ở làng sớm nghỉ học đi làm.

 

Như mẹ tôi, dốc hết sức lo cho tôi có môi trường học tập tốt hơn, là người đầu tiên.