Ngày 23 tháng 9 năm 1965.

Đêm qua vừa có một trận mưa lớn, sáng sớm hôm nay vẫn chưa dứt hẳn, chỉ rả rích tí tách không ngừng.

Làng mạc sau một đêm mưa rửa sạch đã không còn cái oi bức thường ngày, những người chỉ mặc mỗi chiếc áo ngắn tay lộ ra hai cánh tay trần lại cảm thấy hơi se lạnh.

Trời vẫn chưa sáng hẳn, nhưng ở đội sản xuất Thượng Du Cương, đội Trần Gia, mọi người đã bắt đầu bận rộn. Trong căn nhà nhỏ ở phía tây đội, được xây dựng từ bùn vàng và cỏ khô khô, bầu không khí trở nên ồn ào náo nhiệt.

Căn nhà không bật đèn, nam nữ trong đội nhờ ánh sáng lờ mờ từ bên ngoài chiếu vào mà chen chúc trong phòng.

Bất chợt, giữa đám đông không biết ai đó thở dài một tiếng, “Ôi, thật tội nghiệp…”

“Còn không phải sao!” Có người tiếp lời, “Cha mẹ vừa mất cùng lúc, cô ấy là một người phụ nữ yếu đuối mà còn phải nuôi đến năm đứa con, sau này làm sao sống nổi đây!”

“Mấy đứa đó chỉ mới ba, năm tuổi, làm được cái gì đâu.”

“Chẳng phải hai đứa con gái là con của Trần Lão Hàm sao? Lần này chắc chắn phải trả chúng về thôi chứ? Chẳng lẽ còn phải tiếp tục nuôi?”

“Anh nói cũng đúng, hai đứa con gái, trước đây anh ta đã đuổi chúng ra khỏi nhà rồi, giờ có đón về không cũng không ai cần!”

“Thế thì phải làm sao? Để chúng chết đói à?”

...

Vì câu nói đó mà bầu không khí bỗng trở nên im lặng. Khói thuốc lá tỏa ra lờ lững trong không khí, mấy ông lão lớn tuổi ngồi ở góc cửa túm tụm lại, vừa hút thuốc vừa nhả khói.

Một lúc sau, trong nhóm đó có một ông già mặt nghiêm nghị gõ gõ cái tẩu xuống đất, nhả ra hơi khói cuối cùng rồi đứng dậy nói: “Thôi, không chen lấn nữa, Hoàng Thảo Hoa, vào xem thử tình hình đi.”



“Vâng.” Trong số mấy người phụ nữ trước đó lên tiếng, một người tóc ngắn gọn gàng, kẹp một chiếc kẹp sắt trên đầu, mặc chiếc áo ngắn tay hoa nền trắng, đứng dậy đáp lời.

Chị ấy nói: “Tôi sẽ vào xem sao.”

Hoàng Thảo Hoa là chủ nhiệm phụ nữ của đội sản xuất Thượng Du Cương, là người phụ nữ thẳng thắn, nhanh nhẹn và rất tốt bụng.

Chị ấy bước qua đám đông, kéo tấm rèm làm từ cỏ rồi đi vào bên trong. Trong này không có ánh đèn, tối tăm u ám hơn bên ngoài rất nhiều.

Chị ấy đứng ở cửa một lúc để mắt quen dần với bóng tối, sau đó mới nhìn rõ tình cảnh trong phòng. Gần cửa sổ có một cái giường, trên giường nằm một người phụ nữ. Dưới ánh sáng yếu ớt từ cửa sổ lọt vào, chỉ có thể nhìn thấy được cô đang nhắm mắt, trên người đắp một tấm chăn cỏ đã rách nát.

Xung quanh người phụ nữ là năm đứa trẻ. Trong đó, đứa lớn nhất đang ôm một đứa bé chừng hai, ba tuổi, bên cạnh cô còn có hai đứa trẻ khác, tất cả đều gầy gò, nhỏ bé, thỉnh thoảng lại thút thít.

Khi nhìn thấy Hoàng Thảo Hoa bước vào, cô bé lớn nhất ngẩng đầu lên. Khi nhận ra người đến, cô bé mở miệng định gọi, nhưng lại không nói nên lời.

Cúi đầu xuống, cô bé nhìn người phụ nữ đang nằm trên giường, đôi mắt nhắm nghiền, rồi nước mắt lại chảy xuống.

Cô bé vừa khóc, hai đứa trẻ bên cạnh cũng mím môi, không dám khóc to, chỉ nức nở khe khẽ, khiến người nhìn cảm thấy xót xa.

Hoàng Thảo Hoa thầm thở dài trong lòng, bước đến xoa đầu cô bé, rồi khẽ hỏi: “Dì của cháu vẫn chưa tỉnh sao?”

Cô bé lắc đầu, một lúc sau lại gật đầu, nói nhỏ: “Hồi nãy dì mở mắt một lần, rồi lại nhắm mắt.”

Hoàng Thảo Hoa "ừm" một tiếng, đang định nghĩ cách an ủi thì lại nghe cô bé hỏi tiếp: “Thím Hoàng, dì của cháu, dì của cháu cũng chết rồi phải không?”

“Hả?” Hoàng Thảo Hoa nhíu mày, trong lòng đột nhiên cảm thấy hoảng hốt.