Đồng bằng Bắc Bộ năm 2003, cho dù là nông thôn, cũng rất ít gia đình vẫn dùng bóng đèn vôn-fram mà không phải là bóng đèn chân không. Thôn Bình An cũng chỉ còn nhà cũ của Hạ Cúc Hoa là còn tản ra ánh sáng hoàng hôn của bóng đèn vôn-fram.

Ánh đèn như hoàng hôn, chủ căn nhà này là Hạ Cúc Hoa, cũng mơ hồ, an tĩnh, cả ngày lẫn đêm hiếm khi phát ra mấy tiếng động.

Rất khó tưởng tượng người yên tĩnh mơ hồ như vậy từng là người mất chồng vào năm ba mươi tuổi, dẫn hai đứa con trai tách ra khỏi nhà mẹ chồng, một mình kiếm điểm công nuôi ba mẹ con, còn xây ba gian phòng. Sau đó như én ngậm bùn, trước khi cưới con dâu cả đã dựng ba gian buồng phía đông, trước khi cưới con dâu hai đã xây ba gian buồng phía tây, cộng thêm vườn rau ở sân sau, chỉnh trang sân nhỏ ngăn nắp hơn những gia đình đầy đủ khác.

Khi đó bà còn là nhân dân công xã ăn cơm tập thể, người yên tĩnh trước mặt này có biệt hiệu là “thằng Hạ”, bởi vì bà làm việc lưu loát hơn cả mấy cậu trai trẻ. Cả đội sản xuất thôn Bình An chỉ có một người phụ nữ là bà, một ngày có thể lấy đủ mười điểm công.

Lúc nào đó “thằng Hạ” biến mất rồi, trở thành trò cười sau khi cơm nước ở cả thôn Bình An và thôn xóm xung quanh. Đến mức vừa ra khỏi nhà, luôn có người nhìn chằm chằm mỗi hành động của bà, hy vọng thấy bà lại làm chuyện gì cực phẩm, để chứng minh bà mẹ chồng ác độc này danh xứng với thực?

Hạ Cúc Hoa mơ hồ cười khổ, trước mắt hiện ra gương mặt tức giận của cháu trai cả: “Bà nội, bà có thể đừng xen vào chuyện nhà cháu không? Bà còn muốn để nhà chúng cháu làm gì thì bà mới hài lòng à?”

Lúc ấy trên mặt cháu trai cả có chán ghét, khinh bỉ, nụ cười trên mặt cháu dâu được cậu ta bảo vệ phía sau là khiêu khích, đắc ý. Chắt trai được cô ta bế trong lòng, nhăn mặt quỷ với bà. Không biết học từ ai, nói từng tiếng non nớt là: “Cực phẩm, cực phẩm.”



Khiến bà sụp đổ chính là tiếng nói non nớt giòn tan kia.

Đứa bé chưa tới bốn tuổi, từ đâu có lực phán đoán chứ, còn không phải người lớn dạy cái gì thì biết cái đó sao. Từng tiếng cực phẩm cậu bé nói ra, bà sớm đã hiểu ý nghĩa từ trong dăm ba lời thảo luận của người khác sau lưng bà, không phải là nói bà là mẹ chồng ác độc sao?

Trời đất chứng giám, bà chỉ thấy chắt trai của bà không muốn đi học lớp bổ túc, đau lòng muốn bế nó, lại nói với cháu dâu rằng đứa bé không muốn đi thì thôi. Đứa bé mới học nhà trẻ, sao cứ phải đi bổ túc chứ?

Không đợi bà nói hết lời, cháu trai cả không biết từ đâu nhảy ra, bảo vệ vợ phía sau, nói ra lời trước đó. Hạ Cúc Hoa sửng sốt tại chỗ, bà lại làm chuyện sai sao?

Khi bà ba mươi tuổi thì chồng đã không còn, vì để tránh trước cửa nhà quả phụ không có nhiều chuyện, bà đã tạo ra thói quen vùi đầu làm việc không giao du, bình thường nói chuyện với người khác cũng suy nghĩ mấy lần mới nói ra khỏi miệng. Từ khi thôn Bình An bắt đầu lan tin đồn bà là một người mẹ chồng độc ác, lại hận không thể để bản thân không nhiều lời, quả thực không nhìn nổi chuyện gì mới nói một hai câu.

Ai ngờ chỉ nói ít làm nhiều như vậy vẫn không ngăn được lời đồn đãi, tiếng tăm mẹ chồng ác độc càng ngày càng tăng lên, bà mờ mịt nhìn cháu trai cả lớn lên trong lòng mình. Thói quen nhiều năm qua khiến bà suy nghĩ, nên nói rõ ý của bà thế nào với cháu trai, mới có thể để cháu trai đừng hiểu lầm mình nữa.

Nhóm dịch: Nhà YooAhin